Merhaba,
Resim-Sanat ve tekstil desenleri hakkında aldığım birçok bilgiden ilk olarak halı - kilim sanatı ve desinatörlüğü hakkında çok ince detaylara girmeden bir kaç bilği vererek anlatmak istiyorum.

İlk olarak halının tanımı yapmak ve ilk bulunan halı hakkında bahsetmek istiyorum.Halı insanların rahat ve sıcak bir zemin arayışı sonucu ortaya çıkan ve ev dekorasyonunda önemli bir yer tutan malzemedir. Pamuk, kıl, ipek, yün ipliklerin halının boyuna yan yana dizilmesinde meydana gelen çözgü iskeletinin her çift teline yün, ipek, floş iplerinin değişik tekniklerle, ilme bağlanıp, üzerine atkı ipliği kirkitle sıkıştırılmak suretiyle dokunan havlı yüzlü dokumadır.Birkaç sıra dokuma yapıldıktan sonra ilmeler halı makası ile istenilen yükseklikte kesilmektedir. Son yıllarda desene göre havları kabartmalı olarak kesilen halılar da görülmektedir.
Tarihte ilk olarak 1949 yılında Sibirya'da Altay dağları tepelerinde bulunan kurganların (mezar) açılmasıyla  dünyanın en ünlü dokuma halısı ünvanını almış olan Pazırık halısı bulunmuştur.M.Ö. 383-200 yıllarında dokunduğu tahmin edilen Pazırık halısı incelemeler sonunda Türk halısı olarak kabul edilmiştir.Halıda gördes düğümü olarak bilinen Türk düğümü kullanılması desenleri Türk desenleri ile benzerliği gibi birçok durum Türk halısı olduğunu belirlemiştir.

PAZIRIK HALISI (M.Ö. 383-200)

Pazırık halısının günümüze böyle bozulmadan gelmesi,içinde bulunduğu mezardaki suyun donmuş olması ve böylece bozulmadan korunmasındandır. Halı bir buz topu olarak bulunmuş ve çözüldüğünde birkaç yırtık ve kayıp bir köşesi dışında çok iyi durumda dokunmuş simetrik bir el halısı olduğu gözlenmiştir. Halının yün lifleri çok iyi durumda ve halen ilk haline yakın durumda korumaktadır. Halı özel yöntemlerle yıkanmış, kurutulmuş ve üzerine alkol, jelatin ve gliserin içeren özel bir karışım sıkılmıştır. Pazırık halısı bu haliyle başka bir bakım görmeden 1950'den beri St. Petersburg (Rusya) Hermitage müzesinde sergilenmektedir müzede yer alan eserler arasında, halı dışında kumaş, renkli keçe, aplike örtüler, hayvan ve bitki desenli tekstil ürünleride bulunmaktadır.

Günümüzde bir kaç şehrin köylerinde ve ilk halı fabrikası olan (hereke) farika-i hümayün dışında halı dokuması yapılan yer kalmamıştır şuan daha modern makinalarla üretilmektedir ve daha çok modern tasarımlar uygulanmaktadır.Halı tasarımlarını yapmakta olan desinatörlerin halının ilk zamandan bu zamana nasıl geldiğini halıya neler uygulandıgını nasıl üretildiğini bilmesi gerekmektedir ve ona göre tasarımlarını oluşturması ve yapılan o tasarımın sunumu da iyi yapması gerekirmektedir.Güzel sanatlar alanında tasarım, yaratıcı sürecin kendisi olup, bir faaliyet için gerekli olan eskiz ve planların hazırlanması süreci çalışmalarını kapsar.

Halı sanatında olduğu gibi bir çok ev tekstili ve giyimde de ürünün tasarımında bulunan desenlere anlam yüklenmiş ve üretilen o ürünün en önemli unsuru olmuştur.Birçok hayvansal ve bitkisel desenler bulunmakta ve bir çok sanat dalında ve tekstilde kullanılmaktadır.Desenin önemli olduğu kadar ona uygulanan renkte önemlidir deseni gösteren onu vurgulayan bir yandan da renklerdir o yüzden renklerinde iyi uygulanması gerekmektedir.

Ülkemizde birçok tekstil firması bulunmaktadır.Buna rağmen desinatörler neredeyse bu tekstil firmalarına yetmemekte ülkemizde buna da cok önem verilmemektedir,eğitim veren kurumlar sektörü tanıtmamakta ona göre eğitim vermemektedir.Bu sektörde umduğunu bulamayan birçok desinatör ise farklı alanlarda çalışmaktadır.

Evet arkadaşlar bu yazımızında sonuna geldik ilerleyen haftalarda diğer yazılarımızda görüşmek dileğiyle hoşçakalın...